BLOG

Yapay Zekânın İlkel Kullanımı: Geçmişten Günümüze Bir Bakış

Bir boks maçını hayal edin: İki kişi birbirine şiddetle saldırıyor, adeta birbirini öldürecekmiş gibi dövüşüyorlar. Birdenbire ekranda dijital bir gösterge beliriyor ve yumruk hızı, darbenin etkisi ve kimin ilk vurduğu gibi parametrik bilgiler önemli bir bilimsellikle sunuluyor. Çünkü hakem artık bir insan değil, yapay zekâ. Bu parametreleri, binlerce veriyi aynı anda işleyerek sonuçlandıran çok gelişmiş bir teknoloji kullanıyor. Hatta maçı yerinde izlerken artırılmış gerçeklik gözlüğü takıyorsanız, deneyim çok daha ileri bir seviyeye taşınıyor.

Bu sahne, kişisel görüşüme göre oldukça ilkel ve spor olarak kabul edilmemesi gereken bir etkinliği yansıtıyor. Yapay zekâ çipinin bir beyne entegre edilmesi sayesinde felçli bir insanın tekrar yürümesi gibi hayati gelişmeler mümkünken, neden insanları sakatlayabilecek bir aktiviteye yatırım yapılıyor? Michelangelo’nun Sistine Şapeli’ndeki gibi, bedenini iskelenin üzerine yatırarak rahatsız bir pozisyonda çalışarak yaratılan yaklaşık 300 figür gibi yaratıcılık ve zekâ gerektiren projeler varken, mağara taşlarında sadece basit figürler için vakit harcanması gibi durumlarla kıyaslanabilir.

Bugün dünyanın en parlak zekâları arasında birkaç isim öne çıkıyor. Teknoloji, bilim ve sanat alanlarında yaptıkları katkılarla tanınmış bu isimler arasında Elon Musk ve Mark Zuckerberg gibi figürler ilk akla gelenlerden… Hem yapay zekânın en iyi kullanım örneklerini sergileyen hem de sektörlerini dönüştüren bu liderler, dünya çapında ilgi odağı hâline gelmiş durumdalar.

Ancak, ilginç bir senaryoda bu iki önde gelen ismin kafes dövüşü yapması gerektiği öneriliyor. Üstelik Roma Kolezyumu gibi tarihi bir mekânda! Bu öneri, geleneksel spor veya akıl oyunları yerine böyle bir dövüşü tercih etmelerini merak uyandırıcı hâle getiriyor. Uzun yıllar boyunca dövüş sporlarıyla ilgilenmiş olan Mark Zuckerberg, favori olarak gösteriliyor. Ancak Elon Musk’ın annesinin bu fikre karşı çıkması ve onun vazgeçmesi için kampanya başlatması, işin içine duygusal bir boyut katıyor. Aslında, bu senaryo altında yatan mesaj, zekâ ve yeteneklerin farklı alanlarda yarıştırılmasının ne kadar ilginç ve düşündürücü olabileceğini vurguluyor. Geleneksel zekâ oyunları veya yaratıcı etkinlikler yerine, fiziksel bir dövüşün seçilmesi, meydan okumanın farklı yüzlerini gösteriyor olabilir. Belki de düşünce deneyleri ve sıra dışı senaryolar, insanların yetenekleri ve ilgi alanlarının nasıl farklılık gösterebileceğini anlamalarına yardımcı olabilir. Bakalım hakem kim olacak.

Yapay zekâ, giderek daha fazla alanda insan işlerine alternatif olarak görülmekte ve iş süreçlerinde dönüşüm yaratmaktadır. Örneğin, yukarıdaki örnekte görüldüğü gibi, geleneksel bir insan hakemi yerine YZ tabanlı bir sistem kullanılması, iş yapısını derinden etkilemiştir. Ancak göründüğünden daha karmaşık bir tablo ortaya çıkmaktadır. Eski hakemin işini yapmış gibi gözüken YZ sistem, aslında bir dizi yazılımcı ve uzmanlık gerektiren diğer sektörlerden kişiler tarafından geliştirilmekte, yönetilmekte ve sürdürülmektedir. Bu da teknolojinin bir alandaki insan işini tamamen ortadan kaldırmak yerine, iş süreçlerinin farklılaşarak dönüştüğünü göstermektedir.

Bu değişim, sadece hakem örneği ile sınırlı değildir. Hizmet sektöründe, danışmanlık, güvenlik, garsonluk, çağrı merkezi gibi alanlarda da YZ tabanlı sistemlerin kullanılmasıyla, iş verimliliği artırılabilmektedir. Örneğin, restoranlarda sipariş alımını ve müşteri hizmetini daha hızlı ve doğru bir şekilde sağlamak adına YZ tabanlı self-servis araçları kullanılabilmektedir. Çağrı merkezlerinde de doğal dil işleme ve otomatik yanıt sistemleri, daha hızlı ve etkili müşteri desteği sağlamada kullanılmaktadır.

Japonya’nın ilk robot oteli olan Henn-na Hotel, Japonca’da ‘‘tuhaflığı kucaklayan’’ anlamına geliyor. 2015 yılında Nagasaki’de kurulan bu otel kısa sürede ilgi odağı oldu. Ayrıca, başta sadece robotların çalıştığı ilk otel olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na da girmeyi başardı.

Her ne kadar sizi karşılayan 4-5 dil konuşabilen sevimli T-Rex’ler de olsa telaffuzunuz çok düzgün olmadığında, iletişim problemleri ortaya çıkıyordu ve servislerde aksamalar oldu. Hatta bazı robotlar işini kaybetti ve yavaş yavaş otelde insan desteği artmaya başladı. Burada insan desteği ön planda görünmese de arkada bir insan ordusu çalışıyor, iş kapsamları normal otel çalışan yapısına göre çok farklı ve daha Ar-Ge nitelikli personele dönüşüyor.

Yapay zekânın insan işlerine alternatif olarak kullanılması, yeni uzmanlık alanlarının ortaya çıkmasına da yol açmıştır. YZ sistemlerinin geliştirilmesi, yönetilmesi, iyileştirilmesi ve denetlenmesi için uzman yazılımcılar, veri bilimcileri, etik uzmanları ve daha birçok farklı alandan insanlar gerekmektedir.

Yapay zekâ bazı insan işlerine alternatif olarak gelirken, aslında iş yapısını dönüştürmekte ve yeni uzmanlık alanları oluşturmaktadır. Teknoloji ile insan iş birliği, daha etkili ve verimli çözümler sunarak geleceğin iş dünyasını şekillendirecektir.

Yeni iş alanları derken, Yapay Zekâ’yı insanlık için tehlikeli hâle getirebilecek birçok yaklaşım da olacaktır ne yazık ki:

Sahte Haber ve Manipülasyon: Yapay zekâ geliştirmeleri, metin ve görüntü manipülasyonları için kullanılabilir. Sahte raporlar veya kayıtlar ile insanların yanılmasına ve toplumsal karışıklıklara neden olabilir.
Kişisel Gizlilik İhlali: Sosyal medya veri setlerini analiz edilerek, kişisel bilgileri ve özel yaşamları ihlal edebilir. Bu bilgiler daha sonra ticari işlemlerle veya kötü amaçlı saldırılarda kullanılabilir.
Eğitim Alanındaki Tez ve Makale Özgünlüğü: Birçok akademisyen ve öğrenci destek olarak yapay zekâ araçlarını kullanıyor ama burada fikri yenilikler nasıl ölçülebilecek?
Otonom Silahlar: YZ, askeri sistemlerde kullanılan otomatik silahlar geliştirilebilir. Bu, kontrolsüz ve hatalı hedeflenmiş saldırılara neden olabilir.
Deepfake’ler: Sahte videolar ve ses kayıtları oluşturmak için kullanılabilir. Ünlü kişilerin veya politikacıların belli dönemlerde kullanımı artarak devam edecek gibi görünüyor.
İnternet Dolandırıcılığı: İnsanları kandırmak için daha düzenli dolandırıcılık yöntemleri geliştirilebilir. Örneğin, ses tabanlı dolandırıcılıkta yapay zekâ, bir kişiyi tek tek taklit edebilir.
Otonom Araçlarda Kötüye Kullanım: Kötü niyetli kişiler tarafından hacklenerek ya da manipüle edilerek tehlikeli koşullar yaratmak veya kaos çıkartmak için kullanılabilir.

Bu örnekler, yapay zekânın potansiyel kullanımlarını göstermektedir. Ancak daha da önemlisi, yapay zeka teknolojisi genellikle geliştiricilerin ve toplumun etik ve güvenlik kaygılarını ele alarak sorumlu bir şekilde kullanılarak büyük faydalar sağlar.

Yapay zekâ, birçok alanda büyük faydalar sağlayabilir. İşte yapay zekânın toplum için en iyi şekilde kullanılmasından bazı örnekler:

Sağlık Alanında Tanı ve Tedavi: Büyük veri analizi ve görüntü işleme teknikleri ile ortaya çıkan erken teşhis ve tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine yardımcı olabilir.
İlaç Geliştirme: Kişisel zekâ, tasarım ve tedavi geliştirmede kullanılabilir. Büyük veri analizi sayesinde potansiyel ilaç resimleri daha hızlı ve etkili bir şekilde belirlenebilir.
Tarım ve Gıda Üretimi: Tarımsal büyümeyi analiz ederek ürün çeşitlerini artırabilir, hastalıklarla ve zararlılarla mücadelede daha etkili bozulmalar sunabilir.
Enerji Verimliliği: Enerji tüketim modellerini analiz ederek enerji kullanımını optimize edebilir. Akıllı şebekeler ve enerji yönetimi sistemleri ile daha sürdürülebilir bir enerji sunulmaktadır.
Eğitim ve Öğrenme: Kişiselleştirilmiş eğitim ve öğrenci takibi sağlayarak eğitim süreçlerini iyileştirebilir. Öğrencilere uygun içerik ve öğrenme yöntemleri önererek daha etkili deneyimlerle öğrenme sunabilir.
Çevre ve Doğal Afet Tahmini: Veri analizi yaparak hava kaynakları, su kaynakları yönetimi ve doğal afetler gibi konularda tahminlerde bulunabilir. Bu da “daha iyi politika” politikasına ve afetlere hazırlık yapmaya yardımcı olabilir.
Ulaşım ve Taşımacılık: Otonom araçlar ve trafik yönetimi gibi alanlarda trafik verimini artırabilir, trafik sıkışıklığını yönetebilir ve ulaşım sistemlerini daha verimli hale getirebilir.
Sosyal Hizmetler ve Yardım: Dezavantajlı gruplara yönelik hizmetlerin daha iyi planlanmasına yardımcı olabilir. Örneğin, yaşlıların sağlıklarını takip edebilir veya engelli bireylere daha iyi destek sağlayabilirler.

Bu örnekler, yapay zekânın topluma sağlayabileceği olumlu etkileri göstermektedir. Ancak etik ve güvenlik konularına dikkat çekilerek, yapay zekânın bu alanlarda sorumlu bir şekilde kullanılması büyük önem taşıyor. Tüm sorumluluk insanlarda, ellerindeki malzemeyi kullanarak şaheserler de yaratabilirler, büyük fiyaskolar da.