Sağlık Alanında Pandemi ile Değişen Tasarım Değerleri

Pandeminin etkisiyle tasarım ve mimarlığın sağlık alanındaki etkisi daha çok görünmeye ve daha çok sorgulanmaya başlandı. Salgın öncesinde fark etmediğimiz detaylar kriz dönemindeki sınırlamalar nedeniyle günlük hayatta dikkat ettiğimiz unsurlar haline geldi. Bu alanda ürün tasarım çalışmaları olan Arman Tasarım ve hastane mimarisi alanında bir çok projeye imza atan Zoom Mimarlık yöneticileri, VBenzeri Blog  canlı yayınında bir araya gelerek deneyimlerini ve fikirlerini paylaştı. Firma yöneticileri sağlık için tasarımın püf noktalarını, mimarinin toplum ve sağlık çalışanları üzerindeki etkilerini, sosyal yaşantıdaki yerini inceledi. En önemlisi ise, konuklar pandemi süreci ile dönüşen ihtiyaçları ve buna bağlı olarak gelişecek sağlık mimarisi ile çevresellerinin geleceğini anlattılar. 

Sağlık Alanında Tasarımın İlkeleri

Moderatör Bahar Turkay konuşmayı sağlık tasarımının odak noktası olan fonksiyonelliğin genel olarak tasarımda öneminden bahsederek açtı. Temel tasarım ilkelerinden biri olan ‘form fonksiyonu takip eder’ kavramına gönderme yapan tasarımcılar, sağlık sektöründe bu deyimin önemini ve uygulanması ile ilgili deneyimlerini paylaştılar.

Estetik ilkelerin ön planda olduğu mobilya ve ev ürünlerinin aksine sağlık sektöründe fonksiyonel ihtiyaçların öncelikli ve tam olarak karşılanmasının zorunluluğu belirtildi. Sağlık şartlarının karşılanmasının tasarımcılar için bazen negatif kısıtlamalar yarattığına değinilirken pozitif yanları olduğu da dile getirildi. Kısıtlamaların pozitif yanları arasında sınırların tasarımcıları geliştirmesi ve yeni ve yaratıcı çözümler üretmeye yönlendirmesi vurgulandı. Konuşmacılar sağlık tasarımını etkileyen zorlayıcı unsurları ise kullanıcı deneyimi sınırları, zamanla yarış, sağlık onay kriterlerini karşılama ve teknolojiye adaptasyon olarak sıraladı.

Konuşmada Murat Armağan sağlık ürünleri tasarım çalışmalarında, verilerin toplanması, standartların incelenmesi , hassas kullanım analizleri ile başlaması gerektiğini belirtti. Tasarımcılar, ürün geliştirme sürecinde zamanla yarışmanın araştırma ve analiz sürecini negatif etkilememesi gerektiğinin altını çizdi. Tasarım sürecinde zaman ile yarışmak amacıyla kısa tutulan veya dikkatlice yönetilemeyen araştırma geliştirme süreçlerinin tasarımların kullanım döngüsünü olumsuz etkilediği konusunda ortak fikri paylaştı.

Pandemi Zamanında Sağlık Alanında Tasarım

Sağlık tasarımının bu dönemdeki rolü ve uğradığı değişim diğer bir ana konuşma noktası oldu. Pandemi süreci bitmeden ve dönemle ilgili veriler incelenmeden, bu kriz döneminin tasarım dünyasındaki etkisi konusunda kesin bir kanıya varamayacaklarını söyleyen tasarımcılar, sağlık sektörünün gelecekte değişime ihtiyacı olduğunu ise verilere dayanmadan söyleyebileceklerinin altını çizdi. Tüm tasarımcılar yatırımcıların geçmişte kalan fikirlere ve bakış açılarına tutunmasının şu anda sağlık sektöründe ve tasarımda negatif etkileri olduğunu ve günümüze adapte olamamanın gelecekte kat sayılar ile çoğalacak negatif etkilerinin olacağını not ettiler.

Konuşmacılar şu an üstünde çalıştıkları projelerin ve eski projelerin yatırımcıları ile kriz dönemindeki iletişimlerinde tasarım taleplerinde değişim görmediklerini söylediler. Buna rağmen tasarımcılara değişim ihtiyacı konusunda kendi fikirleri sorulduğunda pandemi döneminde değişimin acilen gerekli olduğunu düşündüklerini belirttiler. Bu konuda örnek olarak pandemi öncesinde binalarda HEPA filtresi kullanımı zorunluluğu olmaması dolasıyla şu anda salgının yayılma hızının daha fazla olduğu gösterildi. Ancak tasarımcılar şu an ki çalıştıkları yatırımcıların, pandemiye rağmen filtre kullanımı konusunda fikirlerini değiştirmediklerini belirtti.

Tasarımcılar gelecek sağlık tasarımlarının standartlarını yükseltmek için belli sınırlandırılmaların yetkili özel veya devlet kuruluşları tarafından şart koşulması gerektiğini vurguladı. Global olarak pandemiye hazırlıksız yakalanmamızdan ders alınması ve gelecek tasarımların benzeri olağanüstü koşulları göz önüne alarak biçimde yapılması için insiyatifler geliştirilmesi konuşmacıların yine hem fikir oldukları bir nokta oldu. Konuşmacılar hastanelerde kullanılmasını umdukları HEPA filtreleri gibi gerekli olan önlem sistemlerinin gelecekte yatırımcılar için önemli unsurlara dönüşmesini umduklarını belirtti.

Birlikte Sağlıklı Bir Geleceğe Doğru

Moderatör Bahar Turkay, bu konulardan sonra tasarımcılara geleceğe dönük spekülasyonlarını sordu. Tasarımcılar, ülke ve dünya olarak üretim, tüketim ve kültür değişimine olan ihtiyacı ve bu yenilikçi yaklaşımların benimsenmesinin aciliyeti üzerinde durdu. Değişimin belli kesimlere limitli olmaması gerektiğini, herkesi ve her sistemi içermesinin gerektiği anlatıldı. Konuşmacılar sadece tasarım sektörünün, daha sağlıklı ve sürdürebilir bir gelecek için çalışmasının yeterli olmadığının, ürün geliştirme süreci dışında yatırımların ve günlük hayatta toplumların ciddi bir biçimde yeni nitelikler, değerler ve düzenler geliştirmesinin sürdürebilir bir gelecek için kritik olduğunu eklediler.

Konuşma sırasında değişimin kişisel-toplumsal ve özel-devleti olarak tanımlanan iki parametrede de aynı hızda ilerlemesi gerektiğinin altı çizildi. Tasarım, bilim ve teknolojinin tek başına çözüm olamayacağı, ancak bunlar yanında sosyo-kültürel anlayışlarımızın ve davranışlarımızın değişmesinin sağlıklı bir gelecek güvencesi vaat edeceği konuşmacılar tarafından belirtildi. Tek bir değişim parametresinin diğerinden bağımsız gelişmesinin sosyal birimleri geri tutmaya ve birimlerin gelişimlerini engellemeye yeterli olduğu söylendi. Konuşmacılar bu fikirlerini tasarımların karşıladığı ihtiyaçların, toplumların davranışları ile biçimlendiğini belirterek desteklediler.

Geniş Perspektifte Tasarımın Geleceği

Konuşmacılar birlikte inşa ettiğimiz geleceğin tasarım sektöründeki etkilerine değinmeyi unutmadı. Tasarımın gelecekte rolü ve sınırları konusundaki öngörüleri konuşmacıların panel sürecinde değindiği son nokta oldu. Geniş bir perspektif ile geleceğe baktıklarında, tasarımcılar teknolojinin üretimi ve tasarım sürecini tamamen değiştireceğini düşündüklerini anlattılar. Konuşmacılar daha önce benzeri görülmüş teknoloji devrimlerinden birinin içinde bulunduğumuzu vurguladılar ve kırk sene sonra insanların sahip olması gereken becerilerin günümüzden çok farklı olacağını öngördüklerini belirttiler.

Beceri değişimlerine benzer biçimde konuşmacılar gelecekte tasarım ihtiyaçlarının ve süreçlerinin hızlı bir evrim geçirmesini öngördüklerini açıkladılar. Üç konuşmacı da tasarım dünyasında gerçekleşmesini bekledikleri evrimi, hızlı gelişen teknolojiye ve teknolojiler sayesinde ortaya çıkan olanaklara ve potansiyel sorunlara dayadıklarını belirttiler. Tasarımcılar pandemi sürecinden sonra ve teknolojik gelişmeler sayesinde “servis ve sürdürebilir tasarımının” gündemde anahtar kelimeler haline geleceği konusunda ortak fikirlerinin üzerinde durdular.

Konuşmanın tamamına aşağıdaki videodan ulaşabilir ve detaylıca dinleyebilirsiniz.